قبل از اینکه شروع به خواندن مقاله کنید، همین اول کار یک نکته بسیار مهم را مدنظر داشته باشید؛ برای راه اندازی کسب و کار جدید هیچ فرمول قطعی و مشخصی وجود ندارد! یعنی این موضوع مثل حل یک مسئله ریاضی نیست که یک راه‌حل کاملا شفاف برایش وجود داشته باشد. هر کسی با توجه به شرایط زندگی و انتظارات خود، می‌تواند یک بیزینس جدید را شروع کند. البته بعضی از الگوها تقریبا در تمامی کسب و کارها وجود دارند و می‌شود در ابتدای کار از آنها استفاده کرد. در این مقاله سعی کردم به ساده‌ترین شکلِ ممکن، مراحل راه اندازی یک کسب و کار را از صفر تا صد بررسی کنم.
کارآفرینی و چالش های پیش رو
راه اندازی یک کسب و کار جدید، تاثیر زیادی روی زندگی شما و اطرافیان‌تان خواهد گذاشت. مدیریت کسب و کار نیاز به مهارت نسبی در حوزه‌های مختلف مثل مالی، فنی، منابع انسانی، فروش و بازاریابی و… دارد.
در سال‌های قبل علاقه به کارآفرینی به شدت زیاد شده و افراد زیادی دوست دارند کسب و کار خود را راه بیندازند. موفقیت استارتاپ های بزرگی مثل اینستاگرام، واتساپ، اوبر و… آرزوی میلیاردر شدن را در دل خیلی‌ها انداخته است. اما این را هم فراموش نکنید که کارآفرینی، «کار هر بافنده و حلاج نیست!» از یک بزرگی شنیده بودم که می‌گفت: «کارآفرین‌ها سرشان درد می‌کند!» منظور این بزرگوار این بود که برای کارآفرینی، باید روحیه و سماجت لازم را داشت.
یک پیشنهاد جذاب:
اگر می‌خواهید وارد دنیای کارآفرینی شوید، باید همیشه آموزش ببینید و این فرایند را هیچوقت متوقف نکنید. راه‌اندازی کسب و کار جدید، کار دشواری است. مسئولیت‌ها و انتظارات از کارمندان، بسیار محدود است، اما زمانی که خودتان صاحب کسب و کار می‌شوید، باید موارد مختلفی را همزمان مدیریت کنید و پیش ببرید. فرادرس در یک آموزش کاربردی، نحوه راه اندازی یک استارتاپ جدید و مهارت‌هایی که باید برای مدیریت آن بلد باشید را به شما آموزش می‌دهد. در این دوره موضوعات مهمی مثل خلق ایده، ساخت نمونه اولیه، مدیریت مالی، مدیریت پروژه، حسابداری، بازاریابی، فروش و… پوشش داده شده‌اند. پیشنهاد می‌کنم با کلیک روی لینک زیر، وارد این صفحه شوید:
مراحل راه اندازی یک کسب و کار جدید
در ادامه، مراحل راه اندازی یک کسب و کار جدید را بررسی می‌کنیم. البته این موارد در حوزه‌های مختلف تغییر می‌کند و برای تمام کسب و کارها یکسان نیست. اما می‌تواند جرقه خوبی برای شروع کار و قدم گذاشتن در ساخت یک بیزینس جدید باشد.
1. چالش های راه اندازی کسب و کار را درک کنید
این حرف را نمی‌زنم که بترسید، ولی واقعیت این است که راه اندازی یک کسب و کار جدید، تعهد بسیار بزرگی می‌خواهد. خیلی از کارآفرینان برای شروع یک بیزینس جدید، انرژی، زمان و منابع لازم را صرف نمی‌کنند. شروع یک کسب و کار، همواره چالش‌هایی دارد. در ادامه بعضی از آنها را با هم می‌بینیم:
- ارائه یک محصول یا خدمت منحصر به فرد و عالی
- داشتن چشم‌انداز و برنامه‌ریزی قدرتمند برای پیشبرد اهداف کسب و کار
- داشتن سرمایه کافی برای شروع کسب و کار
- پیدا کردن کارکنان (منابع انسانی) کاربلد
- جسارت و شجاعت اخراج نیروها یا تغییر در ساختار کاری آنان
- زیاد از حد کار کردن (دیگر مثل کارمندی شما ساعات کاری مشخص نخواهید داشت.)
- ناامید نشدن بعد از رد درخواست توسط مشتری‌ها (توانایی شنیدن جواب نه)
- توانایی مدیریت بهینه زمان
- ایجاد تعادل بین کار و زندگی (work/life)
- آمادگی برای تغییر استراتژی در هر زمان (انعطاف پذیری)
- حفظ روحیه و انگیزه برای ادامه دادن (حتی در شرایطی که اوضاع خیلی سخت است.)
2. یک ایده مفید و کاربردی داشته باشید
ساخت و پرداختِ یک ایده، یکی از مهم‌ترین مراحل راه اندازی یک کسب و کار جدید به حساب می‌آید. در واقع، موتور محرک اصلی کسب و کار شما، ایده اولیه آن است. بعد از رسیدن ایده جدید به ذهنتان، حتما این سوالات را از خودتان بپرسید:
- چقدر محصول یا خدمتی که با این ایده می‌سازم، برای مردم مفید خواهد بود؟
- آیا این ایده قابل اجرا است؟ (از لحاظ مسائل قانونی، حقوقی، فنی، زیرساخت کشور و…) برای مثال راه‌اندازی سایت شرط‌بندی در ایران ممنوع است.
- قبل از من این ایده به چه شکل اجرایی شده است؟
- قرار است با گسترش این ایده با چه برندهایی رقابت کنم؟
- آیا این ایده با روحیات و علایق من سازگار است؟
داشتن یک ایده خوب، می‌تواند سکوی پرتابی برای پیشرفت و ساخت یک برند تجاری تاثیرگذار باشد. البته این نکته را هم فراموش نکنید. تمام زندگی‌تان را صرفِ پیدا کردن یک ایده خارق العاده نکنید. من کسانی را می‌شناسم که سال‌هاست در حال بررسی ایده‌های مختلف هستند، بدون اینکه هیچوقت وارد فاز اجرایی شوند.
خوب است که ایده خود را پخته کنید و همه جوانب مربوط به آن را در نظر بگیرید. اما تا زمانی که ایده خود را اجرایی نکنید، نمی‌توانید بازخورد مردم را ببینید. پس یک ایده (اگر بهترین ایده دنیا هم باشد)، بدون اجرا و پیاده‌سازی ارزش زیادی نخواهد داشت.
3. یک اسمِ مناسب برای کسب و کار خود انتخاب کنید
انتخاب یک اسم مناسب و مرتبط به حوزه کاری‌تان، می‌تواند شما را از سایر رقبا متمایز کند. یک اسم خوب می‌تواند کار شما را در برندسازی راحت‌تر کند. برای انتخاب اسم جدید، توصیه‌های زیر را مدنظر داشته باشید:
- از انتخاب اسم‌هایی که تلفظ یا املای آنها سخت است، خودداری کنید. (اشتباهی که ما در تیک تاک تِک مرتکب شدیم 🙂 )
- نامی را انتخاب نکنید که با رشد کسب و کار، دست و پایتان را ببندد و شما را محدود کند. (یک نمونه بارز این مورد، دیجی کالا است. برندی که نام آن مربوط به محصولات دیجیتال است، اما می‌دانید که امروز همه چیز می‌فروشد!)
- درباره نام خود به طور کامل در گوگل جستجو کنید. (شاید موارد مشابه‌ای را پیدا کنید.)
اگر می‌خواهید یک کسب و کار اینترنتی راه بیندازید، اهمیت انتخاب یک اسم خوب، چند برابر می‌شود. چون باید برای سایت خود یک دامنه ثبت کنید و مهم است که نام انتخابی‌تان، قبلا ثبت نشده باشد. بعد از رسیدن نام‌های مختلف به ذهنتان در گوگل این اسم‌ها را جستجو کنید. آیا مورد مشابهی وجود دارد؟ آیا اسم شما قبلا هم توسط سایر کسب و کارها به کار گرفته شده است؟ چه نام‌های مشابهی در اینترنت وجود دارد؟
4. یک سرویس عالی بسازید، اما انتشار آن را مرتب عقب نیندازید!
وقتی در اوایل مسیر مراحل راه اندازی یک کسب و کار جدید هستید، محصول یا خدمتتان باید حداقل «خوب» باشد، اگر هم «عالی» نبود. باید به شکلی معنادار و خاص، از رقبای خود متمایز شوید. این موضوع اهمیت زیادی دارد. اما در کنار آن، نباید انتشار محصول یا خدمت خود را بیش از حد به تعویق بیندازید. چرا که بازخورد مشتریان (customer feedback)، یکی از بهترین روش‌های بهبود محصول و خدمت شما است.
به این ترتیب با ساختِ یک نسخه MVP یا minimum viable product می‌توانید کار را شروع کنید. سپس در هر مرحله با دریافت بازخوردها و بررسی‌های انجام شده توسط خودتان، اصلاحات لازم را اِعمال کنید. خانمِ Sheryl Sandberg یکی از مدیران فیس‌بوک، جمله جالبی در این باره دارد:
Done is better than perfect.
یا اگر بخواهیم آن را به فارسی ترجمه کنیم، باید بگوییم که «انجام دادن، بهتر از یک خروجی عالی است.»
5. یک سایت عالی برای کسب و کارتان بسازید
اگر کسب و کارتان آنلاین است، داشتن سایت دیگر یک انتخاب نیست و بودن آن بدیهی است. اما اگر کسب و کار شما آفلاین است، باز هم داشتن یک سایت مزایای بسیار زیادی برایتان خواهد داشت. پس برای ساخت یک سایت عالی باید زمان زیادی صرف کنید. بسیاری از کسب و کارهای حوزه It، بدون داشتن سایت عملا هیچ چیز ندارند. برای ساخت یک سایت جدید، باید کارهای مختلفی انجام دهید. در ادامه سعی کردم یک مسیر جامع و کلی را برای طراحی و ساخت یک سایت جدید برایتان ترسیم کنم:
- اهداف خودتان را بنویسید.
- به تحلیل رقبای خود بپردازید.
- دامنه دلخواه خودتان را ثبت کنید.
- هاست یا سرور مناسب با نیازهایتان تهیه کنید.
- قابلیت‌ها و امکاناتی که برای سایت می‌خواهید را به طور دقیق مشخص کنید.
- راجع به تکنولوژی‌های مورد استفاده در سایت خود از یک متخصص مشورت بگیرید. (مثلا سایت را با وردپرس طراحی کنید یا یک CMS اختصاصی بسازید.)
- رابط کاربری (UI) و تجربه کاربری (UX) سایت را بسازید. (معمولا گرافیست یا طراح، یک فایل PSD از پروژه را به شما تحویل می‌دهد.)
- طرح گرافیکی سایت را تبدیل به کدهای HTML کنید.
- به کمک یک زبان برنامه نویسی سمت سرور مثل PHP، سایت خود را تعاملی کنید.
- با تولید محتوای مناسب و کاربردی، بین رقبا دیده شوید.
- به کمک SEO (بهینه سازی موتورهای جستجو) در جستجوی گوگل در جایگاه مناسبی قرار بگیرید.
6. مجوزهای لازم کسب و کار خود را بگیرید
گرفتن مجوز، یکی از سخت‌ترین مراحل راه اندازی یک کسب و کار به حساب می‌آید. بسیاری از کسب و کارها، بدون مجوز قانونی یا داشتن پروانه کسب، اجازه فعالیت ندارند و در صورت احداث و بهره‌برداری، قانون با آنها برخورد خواهد کرد. هنگام راه‌اندازی کسب و کار جدید، درباره مجوزهای موردنیاز خود تحقیق کنید.
در ایران، بعضی از خدمات فقط به اشخاص حقوقی (شرکت‌های تجاری) داده می‌شود. اگر کار شما هم به این شکل است که باید شرکت باشید، سریع‌تر اقدام به ثبت شرکت نمایید. همچنین توصیه می‌شود که از همان ابتدای کار، مسائل مربوط به پرداخت مالیات یا بیمه تامین اجتماعی را جدی بگیرید تا بعدها دچار مشکل نشوید. در زمان نگارش این مقاله (اسفند 1400)، تبلیغات گسترده‌ای درباره ساده‌تر شدن فرایند اخذ مجوز برای کارآفرینان انجام می‌شود. اما هنوز هم مراحل دریافت مجوزهای جدید، چالش‌های بسیاری برای کارآفرینان دارد.
7. نیروی انسانی خود را کامل کنید
شاید در ابتدای کار، خودتان بتوانید به تنهایی همه موارد مربوط به کسب و کارتان را مدیریت کنید. همانطور که خیلی از استارتاپ‌های موفق دنیا یک نفره بودند. اما در ادامه کار حتما به اعضای جدید نیاز پیدا می‌کنید. با گسترش منابع انسانی، می‌توانید دایره خدمات و سرویس‌دهی کسب و کار را بزرگتر کرد. پس یکی از مهم‌ترین مراحل راه اندازی یک کسب و کار جدید، جذب منابع انسانی است.
بسیاری از کارآفرینان معتقدند جذب نیروی انسانی مختصص، کار بسیار دشواری است. اگر نیروی خوب استخدام نکنید، در بهترین حالت فقط سرمایه و زمان خود را دور ریختید و در بدترین حالت، آسیب‌های بزرگی به برند و کسب و کار خود زدید.
قبل از جذب نیروی جدید، نیازهای خود را به شکل شفاف مشخص کنید. متاسفانه کسب و کارهای زیادی را در ایران دیدم که بدون داشتن چشم‌اندازی مشخص، اقدام به جذب نیرو می‌کنند. در این حالت هم منابع انسانی خود را اذیت می‌کنید، هم رشد کسب و کار خود را عقب می‌اندازید.
با توجه به نیازهای خود، نحوه استخدام نیروی جدید را مشخص کنید. برای مثال، در یک موقعیت شغلی مثل نیروی پشتیبانی یا مرکز تماس، شاید استخدام نیروی تمام وقت و حضوری راهکار خوبی باشد. در موقعیتی مثل کارشناس تولید محتوا یا متخصص شبکه‌های اجتماعی، استخدام فریلنسر می‌تواند مفید باشد.
8. بازاریابی را به شکل جدی دنبال کنید
هدف ما از کارآفرینی یا راه اندازی کسب و کار جدید چیست؟ جز اینکه محصولات و خدمات خود را به مردم معرفی کنیم و آنها نیز از این خدمات به خوبی استفاده کنند؟ اگر بهترین ایده دنیا را هم تجاری‌سازی کنیم، اما کسی از آن استفاده نکند، هیچ موفقیت و ثروتی برای ما به همراه نخواهد داشت.
بازاریابی همان چیزی است که محصول ما را در اختیار مصرف‌کنندگان مختلف می‌گذارد. جا انداختن برند خودمان در بازار، کلیدی‌ترین بخش در مراحل راه اندازی یک کسب و کار جدید است. بازاریابی به شکل آفلاین و آنلاین انجام می‌شود. با توجه به حوزه کسب و کار خود می‌توانید اشکال مختلف آن را به کار بگیرید.
یک پیشنهاد جذاب:
شاید ایده‌های خیلی بزرگی در ذهنتان وجود داشته باشد، اما می‌دانید که ایده‌های بزرگ چه چالش‌هایی دارند. مثلا راه‌اندازی خط تولید ماشین‌های پرنده یا محصولات با تکنولوژی بالا، بدون سرمایه زیاد و منابع انسانی فراوان غیرممکن است. اما راه اندازی کسب و کار کوچک، بسیار ساده‌تر است. با سرمایه کم هم می‌توان یک کسب و کار جدید ساخت و آن را توسعه داد. فرادرس در یک دوره کاربردی، نحوه مدیریت کسب و کارهای کوچک را آموزش داده است. با کلیک روی لینک زیر، وارد صفحه این آموزش شوید:
جمع بندی بررسی مراحل راه اندازی یک کسب و کار
برای خلق یک کسب و کار جدید و ایجاد اشتغال برای خودتان و دیگران، باید روحیه کارآفرینی را در خود تقویت کنید. بعضی از افراد انگار مادرزادی کارآفرین به دنیا می‌آیند، اما همیشه هم اینطور نیست. خیلی از افراد هم با دیدن آموزش و تمرین مداوم می‌توانند تبدیل به یک کارآفرین موفق شوند. در این مقاله به معرفی و بررسی مراحل راه اندازی یک کسب و کار پرداختیم. خوشحال می‌شوم در بخش نظرات تجربیات خودتان را با ما به اشتراک بگذراید. همچنین پیشنهاد می‌کنیم مقاله زیر را درباره کارآفرینان معروف و موفق ایرانی مطالعه کنید تا برای راه اندازی کسب و کار جدید خود، انگیزه و ایده‌های بیشتری بگیرید.
بیشتر بخوانید: کارآفرینان موفق ایران را بشناسید + محصولات و بیوگرافی آنها
